تعريفي كلاسيك از آمايش سرزمين

از : عليرضا آيت اللهي . وبسايت جغرافيا و آمايش سرزمين

« سازماندهي فضاي جغرافيائي ساخت يافته از نظر اقتصادي است ، به منظور به بهره رساندن منابع طبيعي آن و ارضاي نيازهاي مردمي كه در آن هستند . استفاده از منابع ، تعبيه زيرساخت ، استقرار تجهيزات ، و ايجاد يك يا چند قطب توسعه ، وسايل اصلي آمايش منطقه اي را تشكيل مي دهند .

به انجام رسانيدن آمايش جز در سطح واحد هاي بزرگ فضائي امكانپذير نيست و متضمن آن است كه كه منابع گوناگون ، تسهيلات ارتباطي ، جريانهاي زندگي ، و حركات جمعيٌت در مدٌ نظر قرار گيرند ( حتي زماني كه هدف آمايش سرزمين دگرگون ساختن بسياري از اين عوامل باشد ) . همچنين آمايش سرزمين بايد در چارچوب يك برنامه توسعه ملٌي صورت گيرد كه آن نيز بايد به نوبه خود معطوف به منطقه اي كردن كلٌ اقتصاد باشد .

مسئله آمايش سرزمين به عنوان انعكاس فعاليت هاي اقتصادي در فضاي جغرافيائي در سطح ملٌي ( يا حتٌي بين المللي ) مطرح است ؛ ليكن بايد در آن هم ديدگاه منطقه اي و هم كلٌ مناطق مدٌ نظر قرار گيرد .

آمايش سرزمين فرايندي است ارادي كه هدف آن تصحيح لغزش هاي ناشي از اقتصاد ليبرال است كه اساس آن را يك هماهنگي مجرٌد و ارتجالي تشكيل مي دهد . در آمايش سرزمين سعي مي شود ، از جرياناتي كه تمامي نيروهاي فعٌال كشور را به سوي چند مركز بزرگ سوق مي دهد ،جلوگيري به عمل آيد ، با نابرابري هاي بزرگ اقتصادي در مناطق گوناگون مبارزه شود ، و مناطق توسعه نيافته يك كشور به بهره كشانده شود .

همچنين ، مفاهيمي چون : منطقه گرائي در اقتصاد ، اقتصاد منطقه اي ، برنامه ريزي فضائي ، در معنائي نسبتا" مشا به با آمايش سرزمين به كار مي روند . دانشمندان انگلوساكسون وازه regional planning   ( بر نامه ريزي منطقه اي ) را نيز در اين مضمون به كار مي برند . »

نقل شده از :

آلن بيرو . فرهنگ علوم اجتماعي . ترجمه باقر ساروخاني . چاپ اوٌل . تهران . انتشارات كيهان . 1366 . صفحه 403 .

 * ما اين تعريف را به عنوان تعريفي كلاسيك در ايران ، كه امور آمايش سرزمين قبل از ا نقلاب نيز تا حدودي بر اساس آن بوده است ، موجٌه مي دانيم . اين تعريف از زبان فرانسه توسط استاد و محققي بزرگ به فارسي برگردانده شده است . امٌا بنا به اصل بودن زبان انگليسي در علوم و فنون ايران ، مترجم كه گرچه جامعه شناس است و اصولا" آمايشدان نيست امٌا از استادان مبرٌز و قابل احترام دانشگاه تهران به شمار مي رود ، به هرقيمتي معادل انگليسي آن را «برنامه ريزي فضائي » آورده است كه به نظر ما مغشوش است ، آمايش همانطور كه در متن اصلي آمده است « سياست » است كه به برنامه ريزي و برنامه اجرائي كشيده مي شود و در اين مراحل پس از آمايش ، برنامه ريزي فضائي نيز ، گرچه با ارتباطي بيشتر ، امٌا در هر حال فقط بخشي از برنامه ريزي ها را تشكيل مي دهد .